Một ngày,ộcsốngnghệsĩThanhLoanquotBiệtđộngSàiGònquotsauthậpkỷgiờkq bđ tbn phóng viên Dân trínhận được điện thoại từ NSƯT Thanh Loan, sau nhiều lần bà chưa sắp xếp được lịch hẹn. Giọng bà vui vẻ nói: "Giờ cô đi tàu điện đến quán cà phê ở phố Tôn Thất Thiệp, mình gặp nhau ở đó nhé!".

Trong quán cà phê nhỏ, "ni cô Huyền Trang" giữ chất giọng ấm áp, thỉnh thoảng có chút trầm ngâm. Từ mỹ nhân màn ảnh giờ là người mẹ, người bà bình dị, cuộc đời NSƯT Thanh Loan hiện lên chân thực, sống động qua lời kể của bà.

Từ cô bé lính đến "mỹ nhân màn bạc"

Sinh năm 1951 trong một gia đình đông con giữa lòng Hà Nội, Nguyễn Thị Thanh Loan dường như không có chút duyên nợ với nghệ thuật bởi tuổi thơ của bà gắn liền với những con phố cổ kính nhưng tấp nập người buôn kẻ bán.

Thế nhưng, số phận lại bất ngờ rẽ lối khi vào năm 15 tuổi, Thanh Loan trúng tuyển vào lớp diễn viên của Trường Nghệ thuật Quân đội.

Đến năm 1967, đúng vào thời điểm bắt đầu chiến tranh ở miền Bắc, bà nhập ngũ vào Trường Nghệ thuật Quân đội. Ngày khoác lên vai quân hàm binh nhì, Thanh Loan chính thức bước vào đời quân ngũ - một chặng đường mà bà gọi là "cái duyên định sẵn với Tổ quốc".

Tốt nghiệp, Thanh Loan đầu quân về Đoàn kịch nói Tổng cục Chính trị, bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật gắn bó với màu áo lính.

Khác hẳn với hình dung về những thiếu nữ Hà thành dịu dàng, yểu điệu, cô gái tuổi trăng tròn Thanh Loan đã sớm quen với nếp sống kỷ luật: Ăn theo kẻng, ngủ theo giờ, tập luyện quân sự nghiêm ngặt, bài bản.

Nhớ lại những năm tháng ấy, Thanh Loan kể rằng, bà cùng đồng đội đã không quản ngại gian khổ, đi diễn khắp những chiến trường ác liệt như Quảng Bình, Mường Xén, Xiêng Khoảng. Tiếng hát tiếng đàn cất lên giữa bom đạn dội về.

Không ít buổi diễn phải dang dở vì máy bay địch bất ngờ oanh tạc. Những ký ức đó, theo thời gian, đã trở thành hành trang quý báu, hun đúc trong bà bản lĩnh thép, vững vàng bước qua mọi thử thách của đời nghệ sĩ.

Cơ duyên đưa Thanh Loan đến với điện ảnh cũng đến một cách rất tự nhiên. Khi còn gắn bó chủ yếu với sân khấu kịch nói, Thanh Loan được mời tham gia bộ phim Người về đồng cói - cũng là lần đầu tiên bà chạm ngõ màn ảnh rộng.

Không trải qua đào tạo bài bản về điện ảnh, nhưng với lối diễn xuất hồn nhiên, mộc mạc, cùng ánh mắt trong veo và thần thái riêng, Thanh Loan nhanh chóng thu hút sự chú ý.

Bà cho biết, thời ấy, phim chiến tranh được đầu tư công phu, quy tụ nhiều gương mặt sáng giá như Dũng Nhi, Như Quỳnh. Các đạo diễn, đặc biệt là cố NSND Bạch Diệp, rất khắt khe trong việc tuyển chọn: Đòi hỏi diễn viên không chỉ có ngoại hình đẹp mà còn phải toát lên phong thái đĩnh đạc và thần thái mạnh mẽ.