Có thể bạn biết là những nhà quảng cáo có thể lọc bạn để nhắm cho các quảng cáo dựa vào điều bạn thích đó.

Các kết quả tính cách dựa vào sở thích của bạn trên Facebook. Ảnh: New York Times.

Điều bạn không biết là những nhà nghiên cứu còn có thể dựa vào sở thích Kardashian của bạn để đưa ra những phân loại tính cách, ví dụ như bạn hướng ngoại thế nào (rất nhiều), hay gây gổ ra sao (thường xuyên) và cởi mở tới đâu (hơi hơi).

Và khi sở thích của bạn với Kardashian được kết hợp với những sở thích khác mà bạn khai báo với Facebook, thuật toán của họ có thể dự đoán được chính xác xu hướng chính trị và nhiều thói quen khác – thậm chí là chính xác hơn chính người thân của bạn.

10 “likes” dự đoán chính xác hơn đồng nghiệp

Cuộc khủng hoảng hiện tại của Facebook cũng xuất phát từ thuật toán này. Công ty tư vấn Cambridge Analytica đã thu thập dữ liệu của hơn 50 triệu người dùng Facebook mà không có sự chấp thuận của họ để dựng lên các mô thức hành xử của họ nhằm nhắm tới các cử tri trong một loạt các chiến dịch bầu cử.

John R. Bolton, từng làm việc trong chính quyền George W. Bush, cũng như trong chiến dịch tranh cử của Trump năm 2016. “Chúng tôi sẽ tìm ra cử tri và khiến họ phải hành động”, hãng này khoe trên mạng.

Cambridge Analytica giờ nói đã hủy kho dữ liệu người dùng họ lấy từ Facebook. Thông tin mà New York Times có được thì lại nói các bản sao dữ liệu này vẫn còn. Và những thông tin như vậy có thể là công cụ rất kinh khủng: đưa ra được mô thức để “lừa” người dùng hành động, gây thay đổi kết quả bầu cử.

Hãng này phát triển các mô hình phân loại tính cách dựa vào nghiên cứu của các trường Stanford và Cambridge. Các nghiên cứu này lấy dữ liệu từ app của Facebook có tên myPersonality (Tính cách của tôi) với khoảng 100 câu hỏi do trung tâm đo tính cách Psychometrics Center của Đại học Cambridge nhằm đánh giá tính cách một người có cởi mở, hướng ngoại, dễ gần,… - các tính cách thường được trong giới gọi vắn tắt là Ocean.

Rất nhiều người khi thực hiện bài điều tra myPersonality này cho phép app đó lấy thông tin của họ trên profile Facebook và lấy thông tin của những người bạn của họ - khi đó Facebook cho phép lấy data vậy. Việc này cho phép những nhà nghiên cứu đối chiếu kết quả thông qua các “likes” Facebook và dựng ra được mô hình và các mối liên quan.

Từ mô hình này, những nhà nghiên cứu có thể dự đoán chính xác về tính cách sử dụng chỉ bằng các “like” trên Facebook.