Theo báo cáo IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) khu vực Đông Nam Á của Deloitte, thị trường Việt Nam đang thiếu vắng những thương vụ IPO “bom tấn”. Năm 2024, thị trường chỉ ghi nhận 1 thương vụ IPO nổi bật thuộc về CTCP Chứng khoán DNSE (HoSE: DSE).
Thậm chí, dù chỉ huy động khoảng 37 triệu USD, thương vụ của DNSE đã vượt qua quy mô của cả thị trường trong năm 2023 và cao gấp 5 lần so với giá trị trung bình của các đợt IPO giai đoạn 2021-2023.
Trong khi đó, thương vụ chào sân của CTCP Nguyên liệu Á Châu - AIG (UPCoM: AIG) diễn ra sau đó vài tháng không để lại quá nhiều dấu ấn nổi bật.
Tuy nhiên, bức tranh thị trường vốn Việt Nam có thể “lột xác” trong năm 2025. Sau thời gian dài trầm lắng, kế hoạch IPO của hàng loạt doanh nghiệp đầu ngành, từ tiêu dùng, bất động sản, sản xuất cho đến chăn nuôi dự kiến thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư.
Năm nay, CTCP Hàng tiêu dùng Masan - Masan Consumer (UPCoM: MCH), được kỳ vọng là một trong những cái tên đầu tiên kích hoạt làn sóng gọi vốn tại Việt Nam.
Trước đó, tại ĐHĐCĐ thường niên 2024, HĐQT Masan Consumer đã phê duyệt kế hoạch chuyển giao dịch cổ phiếu MCH từ UPCoM sang HoSE. Doanh nghiệp này cũng có kế hoạch chào bán thêm hơn 326,8 triệu cổ phiếu ra công chúng.
HSBC nhận định việc niêm yết trên HoSE có thể giúp cổ phiếu MCH cải thiện tính thanh khoản, phù hợp với năng lực đã được xây dựng trong nhiều năm.
Tính riêng năm 2024, thị giá MCH đã tăng một mạch từ 89.200 đồng/cổ phiếu lên gần 217.000 đồng/cổ phiếu, đưa vốn hóa công ty lên mốc 157.000 tỷ đồng. Đà tăng giá này cũng giúp Masan Consumer - doanh nghiệp được Chủ tịch Nguyễn Đăng Quang ví như viên kim cương gia bảo của Masan - vươn lên vị trí dẫn đầu nhóm công ty tiêu dùng có giá trị vốn hóa cao nhất tại Việt Nam.
Tháng 11/2024, CTCP Vinpearl - một doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Vingroup - đã nhận được công văn xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Đây là bước đi quan trọng để Vinpearl thực hiện kế hoạch phát hành cổ phiếu trong quý I/2025 nhằm huy động hơn 5.000 tỷ đồng từ cổ đông hiện hữu.
 |
Vinpearl được kỳ vọng là thương vụ IPO tỷ USD được kích hoạt năm 2025. Ảnh: Vinpearl. |
Theo kế hoạch, Vinpearl sẽ chào bán hơn 70 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với giá 71.350 đồng/cổ phiếu. Sau thương vụ, vốn điều lệ của công ty có thể tăng lên gần 18.000 tỷ đồng.
Với phương án này, dự kiến Vinpearl sẽ thu về hơn 5.000 tỷ đồng từ đợt chào bán, chủ yếu để nhận chuyển nhượng cổ phần của một số đơn vị từ Tập đoàn Vingroup và trả nợ, lãi vay.
Đáng chú ý, kế hoạch tăng vốn được Vinpearl đưa ra trước thời điểm công ty dự định niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Thông tin về thương vụ niêm yết cũng đã được xác nhận trước đó tại ĐHĐCĐ Vinpearl và một số sự kiện gặp mặt nhà đầu tư của Tập đoàn Vingroup.
Vinpearl là công ty được thành lập từ tháng 7/2006, có trụ sở tại Đảo Hòn Tre, phường Vĩnh Nguyên, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Hiện Vingroup nắm giữ 85,5% tại Vinpearl.
Về kết quả kinh doanh, Vinpearl lãi sau thuế gần 2.579 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024, gấp 3,8 lần so với kỳ liền trước. Tổng tài sản tại thời điểm 30/6/2024 đạt 67.800 tỷ đồng, tăng 54%.
Bên cạnh Vinpearl, tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng từng lên tiếng về ý định niêm yết Xanh SM - hãng gọi và cho thuê xe điện VinFast - trên sàn quốc tế.
Các đại gia bán lẻ như Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) và FPT Retail (HoSE: FRT) cũng không bỏ lỡ cơ hội mở rộng hệ sinh thái khi rục rịch tính chuyện IPO “gà cưng” Bách Hóa Xanh và Long Châu.
Trong khi đó, CTCP Tập đoàn Hoa Sen (HoSE: HSG) đã công bố kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu và niêm yết 2 công ty con gồm CTCP Ống thép Hoa Sen và CTCP Nhựa Hoa Sen tại ĐHĐCĐ thường niên diễn ra giữa tháng 3/2024.
Thực tế, câu chuyện này đã được Hoa Sen ấp ủ từ nhiều năm. Hiện doanh nghiệp đang sắp xếp lại hoạt động kinh doanh và thời điểm phù hợp để hiện thực hóa.
Cùng giai đoạn, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức), Chủ tịch Hoàng Anh Gia Lai (HoSE: HAG) cũng chia sẻ kế hoạch IPO và niêm yết CTCP Chăn nuôi Gia Lai trên HoSE trong 1-2 năm tới.
Bầu Đức cho biết Hoàng Anh Gia Lai đã hợp tác với Công ty Chứng khoán LPBank (LPBS) để thực hiện thương vụ này, qua đó kỳ vọng huy động thêm vốn cho hoạt động của công ty chăn nuôi. Đây là công ty con đã tái cơ cấu thành công và xử lý hầu hết khoản nợ lớn.
Chia sẻ với Tri Thức - Znews, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường VPBankS nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam cần huy động thêm các công ty niêm yết có quy mô lớn từ nhiều nguồn khác nhau như doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa, doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp tư nhân.
Việc đa dạng và làm phong phú hàng hóa trên sàn là một trong những giải pháp hữu hiệu nhằm thu hút dòng vốn ngoại tìm về Việt Nam.
Đồng thời, Nhà nước cũng cần khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ IPO và niêm yết thông qua giảm chi phí thủ tục, ưu đãi giảm thuế cho các doanh nghiệp mới niêm yết.
Về mặt kỹ thuật, Ủy ban Chứng khoán đang rà soát quy định và dự kiến sửa đổi Nghị định 155 để tích hợp quá trình IPO và niêm yết vào làm một.
Hiện IPO và niêm yết đang là 2 quá trình tách biệt. Khoảng thời gian giữa thời điểm nộp tiền mua cổ phần và đưa cổ phiếu lên niêm yết khá dài, có thể là 3 tháng hoặc hơn nữa. Đây là rào cản lớn đối với một số quỹ hay các nhà đầu tư quốc tế.
 |
Làn sóng IPO có thể đưa hơn 47 tỷ USD đổ bộ lên sàn chứng khoán Việt Nam trong 3 năm tới. Ảnh:Duy Hiệu. |
Tại sự kiện Investor Day 2025 do Dragon Capital tổ chức, ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc đầu tư Dragon Capital, dự báo làn sóng IPO tiếp theo có thể xuất hiện vào năm 2027-2028. Ước tính, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể hấp thụ thêm khoảng 47,5 tỷ USD trong 3 năm tới.
Trong đó, 12,8 tỷ USD kỳ vọng đến từ mảng tiêu dùng với những doanh nghiệp lớn như Thaco Auto, Bách Hóa Xanh, Golden Gate và Highlands Coffee.
Quy mô niêm yết mới trong mảng dịch vụ tài chính cũng được dự báo đạt 5 tỷ USD với những thương vụ tiềm năng của Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) và Công ty Chứng khoán VPS.
Ngoài ra, làn sóng IPO còn chờ đón nhiều doanh nghiệp lớn trong mảng công nghệ và dịch vụ IT với Viettel IDC, Công nghệ VNG, Misa, VNPay (4,7 tỷ USD); mảng khách sạn với thương vụ của Vinpearl (2 tỷ USD); chăm sóc sức khoẻ với nhà thuốc Long Châu, Xuyên Á (1,9 tỷ USD); giải trí với DatViet VAC, Galaxy Media (0,8 tỷ USD).
Không chỉ chứng kiến những thương vụ IPO lớn, chuyên gia Dragon Capital cho biết kế hoạch chuyển sàn từ UPCoM lên HOSE của những "ông lớn" như Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) và Masan Consumer (MCH) cũng có tổng quy mô khoảng 20 tỷ USD.